Compassion Ondernemersmagazine
Jan van den Bosch reist met ondernemers naar Compassionprojecten
’De confrontatie met armoede heeft mijn hele leven beïnvloed’
Ooit volgde hij in Engeland een opleiding voor evangelist. Dat is hij nog steeds. Maar hij is ook ondernemer, met bedrijven in binnen- en buitenland. En weldoener. “Toen ik voor het eerst in Afrika was, en daar de verschrikkingen van de armoede zag, deed ik een belofte: als ik ooit geld verdien, wil ik het inzetten voor de armen van deze wereld.”
Jan van den Bosch
Jan van den Bosch is presentator van het tv-programma Hour of Power Nederland. In dit programma interviewt hij Nederlandse gasten over wat het christelijk geloof voor hen betekent. Jan van den Bosch werd bekend als oprichter van EO’s Ronduitclub en was twintig jaar presentator van de EO-Jongerendag. In die tijd maakte hij meer dan 400 documentaires in het buitenland.
Momenteel is Van den Bosch CEO en eigenaar van een koepelorganisatie voor ondermeer een mediabedrijf, Beter-Uit reizen, drie buitenlandse vakantieparken en diverse andere reisorganisaties. Van den Bosch is voorzitter van het hulpfonds christelijke projecten. In de afgelopen jaren keerde dit fonds ruim 1 miljoen euro uit. Het hulpfonds heeft zich langdurig gecommitteerd aan hulpprojecten in Azië en Afrika. Van den Bosch adviseert ook een aantal organisaties met ideële doelstellingen en is als vrijwilliger verbonden aan diverse charitatieve instellingen, ondermeer aan Compassion.
“We leven op een eiland van luxe, omgeven door een oceaan van ellende,” zegt Jan van den Bosch. “De één gaat tussen de mensen in die ellende wonen om ze te helpen. Dat zijn in mijn ogen de helden van het christendom. Anderen, zakenmensen zoals ik, ondersteunen hulpprojecten.”
Zo gaat Jan van den Bosch volgend jaar met een groep zakenmensen naar Kenia om daar projecten van Compassion te bezoeken. Jan van den Bosch is meerdere malen in Kenia geweest. “Er bestaat een gigantische kloof tussen arm en rijk: in dezelfde wijk zowel wolkenkrabbers als krotten. De kinderen in de krottenwijken kampen hun leven lang met armoede en honger, zonder hoop op verbetering.” Maar Compassion biedt liefde, voedsel, kleding en een opleiding, zodat deze kinderen later hun land verder kunnen opbouwen.
“Ik hoop dat deze ondernemers dezelfde ervaring hebben als ik, toen ik voor het eerst in Soedan en Tsjaad was voor een tv-programma. Er heerste toen een onvoorstelbare hongersnood. Duizenden mensen waren voor hulp naar de zendingspost gekomen. Maar daar was niets meer te eten. Ik knielde neer naast een vrouw en zij gaf mij, wat ik dacht, een pakje. Ik stond met haar dode kindje in mijn handen. Nooit zal ik de ogen van die vrouw vergeten. Die ervaring heeft diepe indruk op me gemaakt en heel mijn verdere leven beïnvloed.”
Dennis
“Ik ben programma’s voor EO-Metterdaad gaan maken en geef een groot deel van mijn tijd en geld aan goede doelen. Ik ben blij dat ik nu in de omstandigheden verkeer dat ik echt iets kan doen. En ik hoop dat ik mijn enthousiasme kan overbrengen op de zakenmensen die ik op mijn Compassionreis meeneem.
Ik herinner mij nog Dennis, een jongetje dat ik aantrof op Smokey Mountains, de grootste vuilnisbelt van Manilla. Het kind, zwart van het vuil, zocht naar waardevolle spullen tussen het puin om te kunnen verkopen. Ik gaf hem een tekenblokje en een potlood. Zoiets had hij nog nooit in handen gehad! Hij was er zielsgelukkig mee. Hij begon meteen een prachtig schilderijtje te maken. Wat een talent, en dat zonder enige opleiding.
Ik heb contact gehouden met Dennis en hem zo kunnen ondersteunen dat hij naar de universiteit kon gaan. Nu heeft Dennis zijn eigen ontwerpbureau in Manilla en leidt hij op zijn beurt kinderen van de Smokey Mountains op. Dat kind was kansarm, tot ik het tegen mocht komen en zijn hele leven veranderd is. Dat is een geweldige ervaring. Je kunt niet de hele wereld redden, maar wel die enkeling. Ieder mens heeft potentieel. Ik hoop dat de zakenmensen die ik meeneem geïnteresseerd raken in Compassion en de organisatie willen steunen.”
Geen halve hoop
“Waarom juist Compassion? Daar ben ik heel kritisch in. Omdat Compassion werkt via de plaatselijke kerk. Het is een organisatie met een duidelijke christelijke identiteit, die kinderen helpt in Jezus’ naam. Natuurlijk kun je kinderen hulp bieden via een seculiere organisatie. Maar dat is hulp voor vandaag en morgen. Waarom een kind halve hoop geven als er hoop is voor de eeuwigheid? Bovendien is Compassion een stabiele organisatie, goed controleerbaar en niet een die overal kantoren neerzet, wat heel veel overheadkosten meebrengt.”
In het verleden was Jan van den Bosch onder andere betrokken bij Compassionprojecten in Peru, Ecuador en Bolivia. Zijn mediabedrijf maakte tv-documentaires over het werk van Compassion in die landen. “Wat in mijn geheugen gegrift staat is de wijk Luriganco in de Peruaanse hoofdstad, waar de criminaliteit enorm en overweldigend was. Kinderen groeien daar op tussen zware drugcriminelen en bendes. En daar vind je Compassion, die zorgt dat de kinderen uitzicht hebben, naar school kunnen gaan. Ik was in een krotje met een alleenstaande moeder en drie kinderen, die dankzij Compassion niet in de criminaliteit waren beland.”
Rijkdom en succes
Een eiland van luxe. Jan van den Bosch beseft dat hij zelf ook zo’n eiland bewoont. Toen hij in Engeland zijn business-opleiding aan Queens College in Cambridge volgde, had hij nooit kunnen denken dat hij met Beter-Uit, zijn vakantieparken, mediabedrijf en andere ondernemingen tot zo’n succesvol zakenman zou uitgroeien. Hoe rijmt hij zijn rijkdom met de armoede die hij op zijn reizen tegenkomt?
“Ik ben rijk, ja. Rijk gezegend, zou ik liever willen zeggen. Ik ben gezegend, niet alleen met geld, maar ook met gezondheid, verstand en ik heb talenten gekregen. Niet om ze in de grond te stoppen, maar om ermee te woekeren. Je kunt jezelf en anderen zegenen als je met je talenten aan de slag gaat. En dan geeft God zegen. Niet dat ik geloof in de prosperity gospel: het is heus niet zo dat God alleen succes geeft aan mensen die gelovig zijn. Ik heb in de wereld ontzettend gelovige, ontzettend arme mensen ontmoet. Maar er is ook niets mis met rijkdom. Je mag er van genieten, zolang je maar niet alles voor jezelf houdt. Jezus ging om met arm én rijk.”
“Maar rijkdom schept ook verantwoordelijkheid. Ik moet later verantwoording afleggen over wat ik met mijn geld heb gedaan. Blijf ik op mijn luxe eiland zitten of deel ik het met anderen? We hebben net weer een huis gekocht voor seksueel misbruikte meisjes in Thailand. We laten die meisjes niet in een krot wonen maar in een mooi onderkomen. Zij hebben een thuis waar ze Christus leren kennen. Hij is de oplossing voor deze van binnen en buiten zwaar beschadigde kinderen.
Daarom heb ik er geen moeite mee als ik thuiskom in een luxe omgeving vanuit een land waar ellende heerst. Wat ik meeneem is beslist de tragiek van de armoede. Maar ook de blijdschap van mensen die met weinig gelukkig kunnen zijn. Dat is een enorm belangrijke les. Dan heb ik heimwee. Ja, ik heb vaker last van heimwee dan van schuldgevoel als ik thuiskom.”
Tegenslag
“Zegen gaat niet om hoeveel ik heb verdiend, wat ik heb bereikt en hoe anderen tegen mij aankijken. Zegen is dat ik mij een geliefd kind van God weet. Daarin ligt mijn identiteit.”
Het lijkt een wat gemakkelijke uitspraak voor iemand bij wie alles wat hij aanraakt als het ware in goud verandert… “Denk niet dat mijn leven zich afspeelt op wolken van succes. Als je nooit in een dal bent geweest, weet je niet wat het is om op een berg te staan. Ook ik heb gekampt met tegenslagen. Zoals vorig jaar met de Ziekte van Lyme, die al mijn energie aantastte. Ik word altijd voortgedreven door een tomeloze werklust. Hoewel ik bleef doorwerken, zij het op een lager pitje, moest ik op heel veel aanvragen ‘nee’ zeggen, terwijl ik het liefst altijd overal ‘ja’ tegen zeg.
Of een paar maanden geleden het ongeluk waarbij de spieren, pezen en zenuwen in mijn pols totaal werden doorgesneden. Ik heb nog steeds geen gevoel in mijn vingers en dat is echt ongelooflijk lastig. Nee, ik heb de waarde van gezondheid wel leren erkennen. Dat is pas enorme rijkdom.” Jan pakt een boek uit de kast van een man die hij heeft geïnterviewd. En hij relativeert: “Maar dan spreek je Nick Vujicic, een man die is geboren zonder benen en armen, een bijzonder gelovig mens. Hij reist de hele wereld af met zijn boodschap dat het niet gaat om de omstandigheden, maar om hoe je ermee omgaat. En dan ben ik weer gelukkig met wat ik wél heb.”
Hoogtepunt
Ook het feit dat Jan van den Bosch nooit kinderen heeft gehad, is een gemis in zijn leven. “Daarom ben ik blij dat ik via Compassion en mijn andere projecten zo veel kinderen kan helpen. Eigenlijk heb ik honderden kinderen. Ik zou alle Nederlanders wel willen meenemen naar Compassionprojecten om te laten zien hoe deze kinderen met kleine en grote giften geholpen kunnen worden. Ze krijgen in de oceaan van ellende kansen een nieuw leven op te bouwen.
Ik néém ook heel veel Nederlanders mee, moet ik zeggen. In het vakantieprogramma van mijn reisorganisaties plan ik bewust dagen waarin we een hulpproject bezoeken. Dan hoor ik wel eens zeggen: ‘Moet je dat wel doen, die mensen zijn op vakantie. Moeten ze dan ook nog geconfronteerd worden met de nood van de wereld?’ Maar dat doe ik dus wel.
En wat gebeurt er? Ik krijg altijd brieven van mensen die de vakantie prachtig vonden, maar het hoogtepunt was toch wel het bezoek aan het hulpproject. Als mensen uit hun eigen wereld worden gehaald en de wereld van kinderen in armoede binnengaan, maakt dat indruk. Dan zien ze dat ze zelf echt iets kunnen bijdragen zodat medemensen in arme landen geholpen kunnen worden. ”
Jolanda Omvlee in Hour of Power
‘Deze kinderen kunnen de leiders van Kenia worden’
Jan van den Bosch biedt Compassionmedewerkers geregeld in Hour of Power gelegenheid te vertellen over hun passie om kinderen in armoede te helpen. Jolanda Omvlee is directeur van Compassion. “Iedere dag sterven er in de wereld 20.000 kinderen. Die onrechtvaardigheid mogen we niet langer laten voortbestaan. Kinderen die in krottenwijken leven, worden niet alleen met armoede in hun huis maar ook in hun hoofd geboren. Ze denken dat ze omdat ze niets hebben ook niets zijn en nooit iets zullen worden. Daarom bieden wij deze kinderen niet alleen een maaltijd, maar ook de mogelijkheid de liefde van God te leren kennen. En een opleiding zodat ze later kansen hebben om uit te groeien tot de leiders van hun land..”
Tiemen Westerduin van Compassion
‘God heeft ook de rijken op het oog’
“Je kunt je afvragen: waarom doet God niets aan de armoede in deze wereld? Je kunt je ook afvragen: waarom doe ik niets? God doet overigens wel iets. Hij zond zijn enige zoon naar deze wereld, niet als koning, maar als arm kind. Jezus zelf is geboren in de marge van het bestaan en daar doet Hij zijn werk. Daar toont hij Gods liefde aan arm en rijk. Want God heeft ook de rijken op het oog. Als rijkdom wordt gestuurd door Gods liefde, kan er iets veranderen aan de onrechtvaardigheid van armoede in de wereld.”
Tekst: Thea Westerbeek